نقش‌برجسته انسان بالدار

در جریان کاوش باستا‌ن‌شناسان در محوطه کاخ‌هاى پیرامون نقش‌برجسته انسان بالدار در پاسارگاد تکه سنگى با سطح صاف و ابعاد حدود ٧٠ سانتیمتر یافت شد که گمانه‌هایى مبنى بر اینکه سنگ مزبور قطعه گمشده حاوى کتیبه این اثر است، تقویت شد.
تصویر قطعه گمشده نقش‌برجسته انسان بالدار با تاج مصرى بر سر، در نقاشى‌هاى جهانگردانى که اوایل سده نوزدهم میلادى از پاسارگاد دیدن کردند، دیده مى‌شود ولى پس از این تاریخ اثرى از آن مشاهده نشده است.
بررسى تصاویر بجاى مانده از سیاحان خارجى حاکى است، بر فراز این نقش‌برجسته کتیبه‌اى با مضمون «من کوروش، شاه هخامنشى» وجود داشته ولى از حدود سال ١٢۵۶ ه.ش به بعد مفقود شده است. سند تاریخى وجود کتیبه برفراز نقش‌برجسته انسان بالدار در سال ١٨١٨ میلادی توسط سیاستمدار و جهانگرد انگلیسى، رابرت کر پورتر (Robert ker porter-1777-1824) به‌هنگام بازدید از بناى پاسارگاد به‌تصویر کشیده شد، ولى متاسفانه پس از آن مفقود شده است.

با این وجود فرضیه‌اى قابل توجه و مهم دیگری توسط برخى باستان‌شناسان مطرح است که نوع قلم کتیبه مزبور با قلم نقش‌برجسته انسان بالدار متفاوت است و احتمالا جدیدتر از آن است. در نهایت این فرضیه نتیجه می‌گیرد، احتمال دارد متن کتیبه پس از روزگار فرمانروایى کوروش (احتمالا در زمان داریوش یکم) حک شده باشد. یافته‌هاى آتى مى‌تواند گوشه‌هاى تاریک و پنهان تاریخ هخامنشى را آشکار نماید.