پورفسور جمشید گیوناشویلی

سال ۱۳۹۵ سال غمباری برای ایران‌شناسی گرجستان بود، در ۲۷ اردیبهشت امسال، استاد ماگالی تودوآ به دیار باقی شتافت و با کمال تأسف سه‌شنبه ۵ بهمن، از درگذشت ایران‌شناس شهیر گرجستان و سفیر پیشین این کشور در ایران، پورفسور جمشید گیوناشویلی آگاه شدیم.

وجه تمایز او در مقایسه با دیگر ایران‌شناسان گرجی، آشنایی ایشان با زبان فارسی از دوران خردسالی بود. وی به سبب مهاجرت اجباری پدر به ایران، در کشور ما دیده به جهان گشود؛ خانواده گیوناشویلی به دلیل اختناق سال‌های حکومت استالین بر شوروی در سال ۱۳۰۸ به تهران مهاجرت کرد، جایی که جمشید گیوناشویلی دو سال بعد یعنی در سال ۱۳۱۰ در آن چشم به جهان گشود. در این سال‌ها پدر او مهندس شالوا گیوناشویلی در ساخت راه‌آهن ملی ایران مشارکت داشت. خانواده گیوناشویلی تا سال ۱۳۲۶ در ایران اقامت داشت و جمشد گیوناشویلی در این سال تحصیلات متوسطه خود را در دبیرستان البرز تهران به پایان رساند، از هم‌شاگردی‌های او در این دبیرستان می‌توانیم به جهانگیر هدایت، نویسنده ایرانی اشاره کنیم. پس از اتمام دوران متوسطه و بازگشت به شوروی، زنده یاد گیوناشویلی تحصیلات خود را در رشته ایران‌شناسی در دانشگاه تاشکند ازبکستان پی گرفت و نخستین گام‌های علمی خود را در گروه زبان‌های ایرانی دانشگاه تاشکند آغاز کرد. سپس فعالیت‌های علمی خود را در دانشگاه دولتی گرجستان ادامه داد. رشته تخصص او آواشناسی زبان‌های ایرانی بود. وی در سال ۱۳۴۴ خورشیدی از رساله دکترای خود با عنوان «ساختار آوایی فارسی امروزی» در دانشگاه دولتی تفلیس دفاع کرد. او در ارتباط با ایران‌شناسی دو رویکرد کلی داشت که هر دو در نهایت از یک واقعیت سرچشمه می‌گرفتند؛ پیوندهای ژرف تاریخی ایران و گرجستان در طول تاریخ و سپس جدایی گرجستان از ایران در سال ۱۸۱۳، به موجب پیمان گلستان، سبب شد تا در دوران معاصر پژوهشگران ایرانی و گرجی از برخی میراث مشترکی که نزد یکدیگر به امانت نهاده بودند، آگاهی نداشته باشند. در سال‌های اخیر کتاب «کارنامه پنجاه ساله» در مورد خدمات ایشان به پیوندهای فرهنگی میان ایران و گرجستان از سوی رایزنی فرهنگی ایران در گرجستان به چاپ رسید.

از پروفسور جمشید گیوناشویلی افزون بر ۲۰۰ اثر علمی به زبان‌های انگلیسی، فارسی، روسی و گرجی منتشر شده است.

برگرفته از روزنامه ایران