پالمیرا پس از بیست سده دوباره کانون نبرد!

اردیبهشت سال گذشته شهر تاریخی پالمیرا سقوط کرد و تاکنون یعنی حدود یکسال نیروهای گروه تروریستی داعش بر آن تسلط داشتند. پالمیرا شهری باستانی در ۲۱۷ کیلومتری دمشق، پایتخت سوریه است. پیشینه اوج رونق اقتصادی، فرهنگی و سیاسی شهر پالمیرا( تدمر به زبان عربی) به سده‌های نخستین میلادی باز می‌گردد. این منطقه مهم راهبردی در واقع، نقطه اتصال امپراتوری اشکانی و امپراتوری روم بود. از این روی کانون تلاقی و امتزاج نمادهای هنری، فرهنگی و معماری دو تمدن شرق و غرب بشمار می‌آید. محوطه تاریخی پالمیرا که گفته می‌شود متاسفانه بدست تروریست‌های داعش تخریب شده، حاوی افزون بر هزار ستون و پانصد مقبره باستانی است. پیش از آنکه جنگ داخلی بر سوریه سایه بیافکند، هر سال افزون بر ۱۵۰ هزار گردشگر خارجی از شهر تاریخی پالمیرا بازدید می‌کردند.
فرمانروایی پالمیرا در زمان اشکانیان و ساسانیان قدرت تجاری و نظامی عظیمی یافت و پیوسته به پشتیبانی یا با یاری رومیان با ایرانیان در جنگ بود. اصلی‌ترین تعامل دولت پالمیر با پادشاهی اشکانی در هنگام صلح و در حوزه تجارت بود و به مناطق حاشیه شمالی خلیج‌فارس و شهرهای واقع در کنار رود فرات مربوط می‌شد. زوال اشکانیان و ظهور شاهنشاهی ساسانی، حیات اقتصادی دولت پالمیرا را با دشواری بسیار مواجه نمود. زیرا اشکانیان تا پیش از آن مشوق روابط تجاری با پالمیرا بودند و این سبب رونق اقتصادی سرشاری برای اهالی تدمر می‌شد. علاوه بر آن در عصر اشکانی میان ایران و روم اغلب صلح برقرار بود و پالمیری‌ها ضمن اینکه اندک اندک به امپراتوری روم می‌پیوستند، روابط دوستی خود را با ایران محفوظ می‌داشتند. بنظر می‌رسد شاهان نخستین ساسانی از ابتدای ظهور این سلسله در پی نزاع و نبرد با امپراتوری روم و همچنین در اندیشه تسخیر دولت ثروتمند پالمیرا و منابع سرشار تجاری آن بودند. در بسیاری از پیروزی‌های ارتش روم بر سپاهیان ایران ( اعم از اشکانی و یا ساسانی) حمایت مالی، تسهیلاتی و لجستیکی دولت پالمیرا نقش اساسی داشت.
از جمله بناهای یگانه در شهر باستانی پالمیرا می‌توان به تتراپیلون یا بنای چهار وجهی، معبد بعل، دروازه هادریان، بنای آمفی تئاتر و معبد شامین اشاره کرد. همچنین معبد بعل شمین نیز یکی دیگر از بناهای تاریخی این شهر بود که داعش در هنگام تسلط بر شهر، آن را منفجر کرد.