نجات شهر باستانی شهداد

شهر باستانی شهداد محوطه‌ای بسیار وسیع متعلق به عصر مفرغ است که بر اساس پراکندگی مواد فرهنگی سطحی، حدود ۲۰۰ هکتار وسعت دارد.
نصیر اسکندری، استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه جیرفت و سرپرست پروژه گمانه‌زنی برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه شهر باستانی شهداد گفت؛ تلاش می‌شود با اجرای این پروژه، شهداد از نابودی درامان بماند. وی افزود در این طرح علاوه بر گمانه‌زنی، یک بررسی سطحی هدفمند برای تعیین وسعت دقیق استقرار این مرکز شهری عصر مفرغی و شناخت الگوی درون استقراری آن انجام شده است.
این باستان‌شناس همچنین اظهار داشت؛ علاوه بر فعالیت های انجام شده، برای حفاظت از محوطه شهداد، آثار معماری بدست آمده از کاوش‌های پیشین مورد بهسازی و پاک‌سازی قرار گرفت و شن و ماسه‌های روان از داخل آثار معماری تخلیه شد.
در طرح گمانه‌زنی محوطه شهر باستانی شهداد ۳۰ گمانه آزمایشی به ابعاد ۱/۵ × ۱ متر مورد کاوش قرار گرفت.
سرپرست پروژه گمانه‌زنی با اشاره به نتایج به‌دست آمده که عرصه محوطه شهداد را حدود ۱۷۰ هکتار نشان می‌دهد، شهر باستانی شهداد را یک شهر بزرگ دانست.
متاسفانه به‌دلیل آنکه شهداد در کنار بیابان لوت قرار دارد، باد تاثیر مخرب بسیاری بر روی منظر فرهنگی منطقه شهداد داشته است. کاوش‌های پیشین صورت گرفته در دشت شهداد نشان داده که محوطه‌های پیش از تاریخی آن به‌دلیل فرسایش شدید بادی، حجم زیادی از نهشته‌های فرهنگی (بقایای عناصر فرهنگی) خود را از دست داده‌اند و هم‌اکنون تنها کمتر از نیم متر از لایه‌های فرهنگی آنها باقی مانده است.

محوطه شهر باستانی شهداد در ۲ کیلومتری شرق شهر امروزی شهداد در استان کرمان واقع شده است که در سال ۱۳۴۶ خورشیدی در حین مطالعات جغرافیایی دشت لوت توسط مؤسسه جغرافیایی دانشگاه تهران شناسایی شد.
این محوطه از سال ۱۳۴۷ تا سال ۱۳۵۵ توسط مرکز باستان‌شناسی به سرپرستی علی حاکمی به مدت هفت فصل کاوش شد و پس از  وی نیز در سال ۱۳۵۶ هشتمین فصل کاوش شهداد زیر نظر میرعابدین کابلی انجام گرفت. در طول سال‌های پس از آن نیز این باستان‌شناس  به مدت چهار فصل دیگر کاوش‌های گسترده‌ای در محوطه شهداد انجام داد و آثار معماری جالب توجه‌ای از دل خاک بیرون آورد.
گفتنی است که کاوش در گورستان محوطه شهداد منجر به شناسایی ۳۸۳ گور و چهار هزار شیء تدفینی شده است. براساس بررسی‌های کارشناسی، داده های سفالی بدست آمده از کاوش‌ها، شهر شهداد در نیمه دوم هزاره سوم پیش از میلاد و به ویژه اواخر این هزاره دارای نزدیکی فرهنگ سفالی با دیگر محوطه‌های جنوب شرق ایران از دشت سیستان گرفته تا حوزه فرهنگی هلیل‌رود و حوضه رود بمپور بوده است. این مشابهت فرهنگی از رهگذر ایجاد یک شبکه ارتباطی-تجاری هم‌زمان با دوره شهرنشینی جنوب شرق ایران ناشی می‌شود و به‌نظر می‌رسد که اوج گستره و شکوفایی شهر باستانی شهداد نیز به نیمه دوم هزاره سوم قبل از میلاد تعلق داشته باشد.

برای مطالعه بیشتر اینجا را کلیک کنید.