دژ رودخان یا قلعه هزار پله

«دژ رودخان» یا «قلعه حسامی» قلعه‌ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. برخی از پژوهشگران ساخت قلعه را متعلق به روزگار فرمانروایی ساسانیان دانسته‌اند.

این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته شده است. فاصله مستقیم قلعه تا شهر ماکلوان ۲۵ کیلومتر، تا ماسوله ۴۵ کیلومتر و تا شفت ۲۰ کیلومتر است. اما از مسیر اصلی و آسفالته مسافت قلعه تا فومن ۲۵ کیلومتر، تا ماکلوان تقریبا ۳۵ کیلومتر و تا ماسوله ۶۰ کیلومتر است. این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده و در کنار آن رودخانه‌ای با همین نام جاری است.

چون این قلعهٔ تاریخی در کنار رودخانه‌ای بنا شده، معادل باستانی “دژ رودگان” یا “روگان” (دژی که در کنار رود قرار دارد) تغییر یافته آن به نام «قلعهٔ رودخان» خوانده می‌شود.دژ رودخان به زبان اهالی  منطقه که تالشی هستند «قله رخون» نامیده می‌شود. سپس به مرور زمان به «قلعه رودخان» تبدیل شده است.دژ رودخان در دوران‌های تاریخی به نام‌های «قلعهٔ هزارپله»، «حسامی»، «سکسار»، «سگسار» و «سگسال» نیز خوانده شده است.

دژ رودخان  در دورهٔ حکمرانی سلجوقیان بر ایران، تجدید بنا شده و بعدها در زمره قلاع و پایگاه‌های مبارزاتی اسماعیلیان در ایران بود.
بر روی کتیبه سردر ورودی قلعه که اکنون در موزهٔ گنجینهٔ رشت نگهداری می‌شود، درج شده که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام‌الدین امیردباج بن امیر علاءالدین اسحق تجدید بنا شده است. وی حاکم محلی بود که از اطاعت از صفویان سرپیچی کرد و قلعه رود خان را بازسازی کرد تا از آنجا به مقاومت بپردازد ولی موفقیتی به دست نیاورد و به دربند گریخت و نهایتاً دستگیر و در تبریز اعدام شد.

دژ رودگان در سال ۱۳۵۴  به شماره ۳/۱۵۴۹ در فهرست آثار تاریخی و ملی ماندگار شده است.