تپه تاریخی عمارلو

تپّه های تاریخی گیلان یکی از معروف ترین محوطه های باستانی ایران است . برفراز این تپّه ها که در ۱۴ کیلومتری شهرستان رودبار در استان گیلان قرار دارند ، بیش از ۵۰ گور کشف شده است که داخل  آنها اشیای ارزشمند و منحصر به فردی چون پیکره ی سفالین انسان ، گاو کوهاندار و همچنین جام های زرّین و سیمین با نقوش قلم زنی شده بسیار زیبا کشف شده است. تپه تاریخی عمارلو نیز ازجمله محوطه های باستانی این منطقه است که جام زرین عمارلو از آن کشف شده است.
جام زرین عمارلو با قطر دهانه ی ۵/۷، قطر کف ۷ سانتی متر وارتفاع ۵/۱۱ سانتی متر به شماره ی ۳۶-۳۴ در موزه ی ملی ایران نگهداری می شود .در این جام که حالت استوانه ای دارد بالا وپایین ظرف در حاشیه ی زیر لبه ی خارجی ونزدیک کف با تزئینات زنجیره ای آراسته شده .نوع تزئینات آن به نقوش زنجیره ای به هم پیوسته جام زرین املش شباهت دارد .جام عمارلو در سطوح خارجی دارای دو صفحه مجزا است که در دو ردیف وبر روی یکدیگر نقش شده اند .در ردیف زیرین نقش انسانی زانو زده که که گلدانی بدست دارد این نقش چهار بار از چپ به راست تکرار شده است .در وسط هرکدام ازاین آدم ها ، درخت زندگی در گلدانی دیده می شود که بالاتر از سطح زمین قرار گرفته وبا رشته هایی به گلدان های در دست انسان متصل است .در ردیف بالا نقش شیری درنده در حال حمله به گوزنی چهار بار از چپ به راست تکرار شده است .شیر با دست های بلند شده در حال فشار آوردن بر گوزنی است که پاهای عقبش به حالت زانو بر روی خاک قرار گرفته است .نمایش جزئیات اندام ، چهره دو حیوان ، دم برافراشته ی شیر ، شاخ از هم گشوده ی گوزن ، موهای بدن شیر وگوزن به واقع گرایی نقش افزوده است .درنده خویی شیر و تسلیم گوزن در این نقش به خوبی نشان داده شده است .در کف زیرین این جام ، نقش ترنج وگل پنج پر دیده می شود .
این جام در منطقه عمارلو حوالی رودبار در گیلان کشف شده است و قدمت آن به هزاره اول پیش از میلاد بازمیگردد.

از دیگر مناطق باستانی ایران دوره آریایی ها می توان به تپّه های املش ، کلاردشت ، عمارلو در استان گیلان ، تپّه ی حسنلو در استان آذربایجان غربی ، تپّه ی زیویه در استان کردستان و غار کلماکره در استان لرستان اشاره کرد . برخی از پژوهشگران معتقدند که از آنجا که این مناطق در مسیر ورود آریایی های مهاجر به ایران قرار داشته اند و قدمت آثار به دست آمده به همان دوران مربوط می شود ، احتمالاً ساکنان این مناطق اجداد مادها و هخامنشی ها بوده اند ؛ امّا از طرفی در دست نبودن کتیبه ای معتبر باعث شده است تا باستان شناسان نتوانند بطور قطع درباره ی هویت واقعی این آثار اظهار نظر کنند .