ریوی شهر مهم روزگار هخامنشی تا ساسانی

فصل چهارم کاوش باستان‌شناسی ایرانی- آلمانی در محوطه ریوی شهرستان مانه و سملقان آغاز شد.
پژوهش‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی ریوی در نزدیکی روستای نجف شهرستان مانه و سملقان از سال ۱۳۹۱آغاز شد و در نتیجه آن تاکنون باستان‌شناسان به بقایای یک شهر از روزگار هخامنشی دست یافته‌اند. در نخستین فصل کاوش، دیوار قلعه تدافعی، باروی قلعه، سفالینه‌های کهن، خمره‌های ذخیره آذوقه، سرپیکان‌های مفرقی و مهره‌های مفرغی در این شهر تاریخی کشف شد.

ریوی نام یک محوطه تاریخی بزرگ از دوران آغاز امپراتوری هخامنشی در شمال خراسان است که تاکنون سه فصل پژوهش باستان‌شناسی در آن انجام شده است. در روند کاوشهایی که در سالهای ۱۳۹۱ و ۱۳۹۳ در محوطه تاریخی ریوی انجام شد نتایج چشمگیری از وجود یک محوطه تاریخی بزرگ بدست آمد که از حدود سال۹۰۰ پیش از میلاد تا اواخر دوران ساسانی حدود ۱۵۰۰ سال تداوم استقراری داشته است. اهمیت محوطه ریوی در این است که وسعت آن در دوران هخامنشی به بیش از ۱۱۰ هکتار رسیده و به نظر می رسد یکی از شهرهای مهم دوران هخامنشی در شمال شرق کشور بوده است.

از دیگر موارد مهم باستان‌شناسی در این محوطه، وجود شواهد و مدارکی از قلمرو پادشاهی ماد در محوطه ریوی است.
یکی از مناطقی که اطلاعات کمی از حضور پادشاهی ماد در آن وجود داشت بخشهای شمال شرقی ایران بود، اما نویافته‌های پژوهشهای باستان‌شناسی در محوطه ریوی نشان می‌دهد؛ دشت سملقان یکی از مناطق مهم این امپراتوری در شمال شرق ایران بوده است.
از وسعت محوطه ریوی در دوران ماد هنوز اطلاعات کافی بدست نیامده اما در دوران هخامنشی این محوطه همچنان مرکز جمعیتی مهم منطقه با وسعت شهری بوده است. از روزگار اشکانی و ساسانی نیز شواهد معماری و باستان‌شناسی مختلفی از محوطه ریوی بدست آمده است که نشان از توالی استقراری پس از دوران هخامنشی در محوطه ریوی بوده است. با توجه به شواهد باستان شناختی، ریوی یکی از مهمترین محوطه‌های دوران تاریخی شمال شرق کشور است که پژوهشهای باستان‌شناسی هدفمند در آن می‌تواند موجب ارتقاء شناخت ما از هویت تاریخی منطقه و رشد صنعت گردشگری در استان گردد.

گفتنی است پژوهشکده باستان‌شناسی ایران و موسسه باستان‌شناسی آلمان، برنامه منظمی را با نام «پروژه باستان‌شناسی ریوی» برای کاوش و بررسی هفت ساله اجرا می‌کنند.