گُلوَنی زنده می شود

پوشش های بومی و محلی هر ناحیه رابطه برگرفته از باورها، فرهنگ و آداب و رسوم مردم آن منطقه است و البته می تواند یکی از جاذبه‌های فرهنگی و قومی آن باشد که در صورت زنده نگه داشتن و بهره گیری از آن همچون دیگر جاذبه‌های گردشگری، توان جذب گردشگر ان را نیز دارد.  گُلوَنی پارچه ای حدود ۱٫۵ در ۱٫۵ متر بوده که آن را دور سر می بستند و نوع استفاده آن هم در مناطق مختلف، متفاوت است، به طوری که برخی ۴ روسری را به هم دوخته و به عنوان سربند استفاده می کنند و برخی از یک یا دو عدد استفاده می کنند. همچنین این طور مرسوم بوده که زنان مسن گُلوَنی های سیاه به سر می کرده اند و زنان جوان رنگ های شاد همچون سبز، قرمز، نارنجی و آبی را به سر می بستند.

روسری گُلوَنی دارای نقش و نگارهای بسیار زیبای سنتی  است و شکل بستن آن نیز فقط خاص سرزمین لرستان است که در گذشته علاوه بر لرستان کنونی شامل بخش هایی از استان های همجوار همچون ایلام، کرمانشاه و خوزستان نیز می شده است. به همین دلیل اکنون می توان آن را علاوه بر لرستان بر سر زنان پیر و میانسال این مناطق و  درکل مناطق لک نشین و لرنشین این استان ها هم مشاهده کرد.

 پارچه روسری گُلوَنی معمولا ابریشمی یا نخی است و نقش های روی آن نیز جزو رشته های صنایع دستی با نام چاپ روی پارچه است. اگرچه این پوشش به صورت اصیل آن، هم اکنون در میان زنان مسن و مادربزرگ های این دیار مرسوم است، اما دختران جوان نیز اکنون اگر آن را به شکل سربند قدیم استفاده نکنند، همچون روسری های معمولی بر سر می اندازند.

برخی معتقدند که سربند گُلوَنی در روزگار باستان در لباس مردان هم به کار می رفته است و ریشه سربند آن هم سربند لُری به دوره هخامنشیان و دوره ماد برمی گردد. ضمن این که براساس شواهد و نوشته های تاریخی، سربند از اجزای لباس های ایرانی همه ایرانیان بوده است.

گفته می شود در سالنامه های آشوریان، دستار گُلوَنی هم بر سر زنان و هم بر سر مردان وجود دارد و در توصیف اقوام زاگرس، آشوریان، عیلامی ها و مادها از این سربند یاد می شود و در میان نقش برجسته های به جامانده، این سربند به وضوح دیده می شود.

این گروه از پژوهشگران به نقش آناهیتا روی یک پلاک گچبری در محوطه برزقباله لرستان اشاره می کند که در آن نقش، آناهیتا درست مانند زنان لُر، سربندی به دور سر بسته است و گیسوان بافته و طناب پیچش از زیر آن هویداست.

 اندیشۀ احیای گُلوَنی، این پوشش لری و نامگذاری روزی به نام آن، اولین بار در سال ۹۲ توسط عده ای از زنان فرهیخته استان لرستان و با تشکیل کمپینی در این زمینه آغاز شد، این گروه فعالیت تبلیغی خود را در این زمینه ابتدا در سایت های اجتماعی آغاز کرد و  امسال نیز  جشن گُلوَنی را در باغ گلستان نزدیک قلعه باستانی فلک الافلاک اجرا نمود.
جالب اینکه برای گُلوَنی در یکی دو سال اخیر تبلیغات زیادی شده و طرفداران زیادی بویژه در نسل جوان پیدا کرده، به طوری که بسیاری از استان ها خواستار آن شده اند و یکی از محصولات پرفروش لرستان شده است. ضمن این که حجاب بسیاری خوبی نیز برای زنان و دختران محسوب می شود، زیرا از پوشش کاملی برخوردار است.

این پوشش که شاید هنوز بتوان آن را بر سر زنان سالمند این سرزمین مشاهده کرد، همچون دیگر پوشش های ایرانی در سراشیبی فراموشی قرار گرفته بود، که از ۲ سال پیش و به همت برخی از زنان فعال در عرصه اجتماعی خرم آباد، برنامه ای برای احیا و گسترش استفاده از آن طراحی شد و از همان زمان، هرساله جشنواره ای برای معرفی آن، در ۲۶ اردیبهشت ماه برگزار شده است.