گندی‌شاپور

 “گندی‌شاپور”، “وه اندیوک شاپور”، “جندی‌شاپور” و یا “بیت لابات”نام های مختلف شهری است که در حدود سال ۲۶۰ میلادی به دستور شاپور اول ساسانی در خوزستان و با استفاده از اسیران سپاه والرین، امپراتور روم  احداث شد.

این مکان با ویرانه‌هایی به نام شاه آباد در هشت فرسخی شمال غرب توستر در جاده دزفول شناسایی شده است. در زبان خوزی نام این شهرستان”نیلات”بود، در حالی‌که ساکنان آن را “نیلاب”می خواندند که پایتخت ساسانیان در خوزستان و دست کم دو بار محل دادگاه سلطنتی ساسانی بود.

گفته می شود که در سال ۲۷۶ میلادی مانی در آنجا به زندان افتاد و کشته شد زیرا دادگاه بهرام اول (۲۷۳-۲۷۶ م ) در آنجا تشکیل شد. شاپور دوم نیز، مدتی پس از سال ۳۳۶ میلادی دادگاه خود را در آنجا تشکیل داد. طبقه اسقفان مسیحی این شهر در کلان شهر بیت هوزایه (خوزستان) بودند و شورای کلیسایی این شهر ساسانی که توسط بارساموآ در سال ۴۸۳ میلادی تشکیل جلسه داد، اقدامی مهم در ایجاد یک کلیسای نسطوری جداگانه به دستور دولت ساسانی و به منظور ایجاد انفکاک میان مسیحیان ایران که در آن روزگار به تدریج بر تعدادشان افزوده شده بود و با اتخاذ سیاست مدارا و مماشات شاهنشاه ساسانی،بهرام چهارم (۳۳۹-۴۳۹ م)مسیحیان تا حدودی به رسمیت شناخته شدند با مسیحیت امپراتوری روم شرقی ، به شمار می رفت.

در قرن ششم  میلادی یک بیمارستان معروف و دانشکده پزشکی  ایرانی در گندی‌شاپور وجود داشت که به دستور دولت ساسانی پزشکان زبردست از نواحی مختلف جهان شناخته شده آن روزگار ، از جمله هند و روم به آن مکان فراخوانده شده بودند. در واقع با تاسیس چنین مجموعه ای که شاید بتوان آن را نخستین دانشگاه پزشکی جهان خواند، دولت ساسانی یک شهر دانشگاهی بنیان نهاد. امروزه گندی‌شاپور یا جندی‌شاپور را به خاطر همان دانشگاه و بیمارستان مهم و بزرگ که در حدود ۱۵۰۰ سال پیش دایر بوده می شناسیم.

چنانچه علاقمند به مطالعه مطالب مرتبط هستید، محتوای مکمل را در ساسانیان مطالعه کنید.