نقش برجسته تنگ قندیل

 «صحنه‌ی ازدواج شاپور اول ساسانی با ملکه‌ی آذر آناهیتا» در قالب یک نقش‌برجسته با نام نقش‌برجستۀ «تنگه‌ی قندیل کازرون» در ۱۵ کیلومتری شمال غرب بیشاپور، پس از گذشتن از روستای «قندیل» در دامان کوه و در مسیر کوهنوردان احتمالی قرار دارد. «آذر آناهید» یا «آذر ناهید» همسر شاپوراول، فرزند اردشیر بابکان مؤسس سلسلۀ ساسانیان است و به «بانشبان بانشبن» به معنی «ملکۀ ملکه ها» شهره بوده است.

علاوه بر تصویر شاپوراول و ملکه او، شخص دیگری نیز در این نقش برجسته مشاهده می شود. گمان می رود شخصی که در این نقش برجسته پشت سر شاپور ایستاده، روحانی بانفوذ زردشتی دورۀ نخستین شاهان ساسانی، موبدان موبد کرتیر باشد که نقش آن حجاری شده است.

باستان‌شناسان براین باورند که؛ نقش قندیل چه در فرم و تراش و چه در محتوا، از جمله نفیس‌ترین و باارزش‌ترین نقوش تاریخی تمدن ایران محسوب می‌شود، چرا که علاوه بر روایت تاریخی که توسط این نقش برجسته بازگو می‌شود، آن را می‌توان در ردیف انگشت‌شمار نقوش باستانی ایرانی قرار داد که تصویری از یک زن ایرانی با پوشش مخصوص به خود در آن نگاشته شده است.نقش برجسته تنگ قندیل از جمله نقوش برجسته مهم و ارزشمند دوره ساسانی است که در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۵۳۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.