مهر داریوش کبیر

این مهرانگشتری از سایر مهرهای منسوب به داریوش ، قدیمی تر است و از نظر شکل و فرم استفاده با دیگر مهرهایی که از این پادشاه در دست است، تفاوت بسیار دارد.
دیگر مهرهای داریوش به شکل استوانه ای است که به هنگام غلتاندن آن بر الواح یا خشت خام نقش برجسته ای از خود باقی می گذاشتند، اما مهری که اکنون در مخزن موزه ملی نگهداری می شود، تنها مهر داریوش به شکل مستطیل است.از این مهر به عنوان انگشتر هم مورد استفاده قرار می گرفته و به احتمال قوی روی حلقه ای از طلا نصب می شده است که البته به هنگام کشف، اثری از حلقه آن وجود نداشته است.
مهر داریوش در ابعاد ۵/۲۴ و ۵/۲۰ و ضخامت ۵/۱ میلی متر ساخته شده و روی آن با خط میخی عبارت «منم، داریوش شاه» به زبان پارسی، ایلامی و بابلی در ۶ سطر حک شده است ۵ خط موازی، این ۶ ردیف را از هم جدا می کند.
کارشناسان علت مهر بودن این شی باستانی را نحوه کنده کاری حروف می دانند.
نکته بسیار جالب درباره این مهر هخامنشی مربوط به ماهیت و اصول نگارش به خط رایج آن روزگار یعنی خط میخی است.خط میخی، همانند زبان انگلیسی از چپ به راست نوشته می شوند که در این مهر طرز کنده کاری خطوط میخی از راست به چپ است تا به هنگام ممهور کردن کتیبه ها و الواح نقوش صحیح ایجاد کند.
عبارت «منم داریوش شاه» با استفاده از دو زبان پارسی و ایلامی  بر روی مهر داریوش حک شده است اما در زبان بابلی کلمه «بزرگ» نیز به عبارت افزوده شده عبارت، به صورت «منم داریوش شاه بزرگ» حک شده است.
این در حالی است که در اغلب کتیبه های داریوش در هر سه زبان عبارت «شاه بزرگ» دیده می شود. علی حاکمی ، موزه دار سابق ایران باستان در مقاله ای با عنوان «قدیمی ترین مهر انگشتری داریوش بزرگ» علت ذکر نام و عنوان این پادشاه هخامنشی را این گونه عنوان می کند: «در زبان های پارس و ایلامی حرفی که به تنهایی معنای «بزرگ» را برساند، وجود ندارد. مهر هم گنجایش حروف بیشتری را نداشته به همین دلیل از ذکر چنین کلمه ای خودداری شده است. این در حالی است که در زبان بابلی، عبارتی که معنای بزرگ را برساند جای اندکی اشغال می کند.»
به عقیده حاکمی تاریخ تهیه این مهر مطابق با اوایل سلطنت داریوش بزرگ (سال ۵۲۱-۴۸۶ قبل از میلاد) است. یعنی زمانی که داریوش بر گئومات مغ غلبه کرد و سلطنت مجددا بر دودمان هخامنشی استقرار یافت .

گفتنی است که از نظر منبع شناسی ، چهار منبع اصلی برای زندگانی داریوش بزرگ می توان مشخص نمود. نخست، کتیبه بیستون داریوش (DB) است. دومین سند، شامل بناهای یادبود و متون پرسپولیس، شوش و بابل و مصر است. منبع سوم روایت پررنگ و لعاب و با جزئیات هرودوت است. و سند چهارم، گزارش‌های خلاصه نویسندگان کلاسیک و اشاراتی در عهدعتیق است.

برای اطلاع بیشتر بد نیست بدانیم که؛نام داریوش(Darius The Great )در پارسی باستان به صورت «دارَیَوَهوش» (Dārayavauš) تلفظ می‌شده که به معنی «استوار نگاه می‌دارد آنچه نیکوست را»، می‌باشد.
پادشاهان هخامنشی که از کوروش کبیر  آغاز شده و تا داریوش سوم که به دست اسکندر مقدونی شکست خورد و سلسله هخامنشی منقرض گردید،عبارت بودند از:
• کوروش{دوم} کبیر ۵۵۸-۵۳۰ ق. م
• کمبوجیه دوم ۵۳۰-۵۲۲ ق. م
• گئومات یا بردیا ۵۲۲ ق. م
• داریوش یکم ۵۲۲-۴۸۶ ق. م
• خشایارشا یکم ۴۸۶-۴۶۵ ق. م
• اردشیر یکم ۴۶۵-۴۲۴ ق. م
• خشایارشا دوم ۴۲۴-۴۲۳ ق. م
• داریوش دوم ۴۲۳-۴۰۴ ق. م
• اردشیر دوم ۴۰۴-۳۵۹ ق. م
• اردشیر سوم ۳۵۹-۳۳۸ ق. م
• آرسس ۳۳۸-۳۳۶ ق. م
• داریوش سوم ۳۳۶-۳۳۰ ق. م