آبان روز، جشن چهلم نوروز

روز دهم اردیبهشت ماه، روزی است که در سالنامه باستانی ایرانی به نام آبان روز، جشن چهلم نوروز شناخته می شد. این جشن زیبا در مناطق مرکزی ایران برگزار می شد که نام دیگر آن جشن چلمو است.
بعدها جشن چهلم نوروز در شیراز در کنار حوض ماهی سعدیه برپا می شد. باوری عامیانه در بین مردم  وجود داشت که در این روز یک ماهی سر از آب بیرون می آورد که انگشتری زرین همراه خود دارد که نشانه ی بخت و اقبال است.
در استان کرمان و فارس در روز نهم اردیبهشت ماه با حضور مردم در دامنه کوهها، کنار چشمه ها و دشت و دمن برگزار می شد. هم تکنون نیز این آیین در شهر کرمان و بخش پاریز از توابع شهرستان سیرجان توسط مردم و رمه داران برگزار می شود.

روز نهم اردیبهشت که چهل روز از شروع سال جدید گذشته است مردم کرمان و پاریز را فراهم نمودن غذا، به خصوص وسایل آش رشته و آش شیر و خوراکی های دیگر چون انواع میوه و تنقلات به دامن طبیعت می روند. غروب چهلم به اصطلاح تنگ شوم  اسفند و کندر دود می دادند. رسم چک و دوره نیز رایج بوده است از این قرار که صبح چهلم زیر درختی سبز، کوزه ای کوچک به اصطلاح “دوره ” قرار می دادند و هر کس به نیت دل خود شیء که شامل دکمه، انگشتر و یا دستمال داخل آن می انداخت، سپس روی آن دستمال سبز می گذارند غروب زنان و مردان در دور هم نشسته و شعر یا سرودی می خواندند و دختر نابالغی ازداخل دوره یک شیء بیرون می آورد. هر فرد بر اساس سرودی که در موقع بیرون آوردن شیء خود خوانده می شد نیت خود را تفسیر می کرد. به این طریق فال می گرفتند. باور عامیانه ای دیگر اینکه در این روز نیت کرده و برای دختر شاه پریان سفره پهن می کردند، داخل سفره خوراک مرغ، نمک، انواع میوه، تنقلات و سبزی می گذاشتند و در کنار سفره شعر و سرود می خواندند و موسیقی می نواختند.

عشایر  و مردم روستاها به وبژه رمه داران پس از دوشیدن شیر گوسفندان ، حبوبات آش شیر را بر پشت الاغ ها می کردند و به محل می بردند و رشته آش را در همان مکان درست می کردند .
بعد از پخت آش شیر، بین مردم پخش می کردند و معتقد بودند اولین شیر که در شروع فصل شیردوشی می دوشند را باید خیرات کرد تا باعث خیر و برکت شیر و فرآورده های آن شود. آیین جشن و شادی با نواختن دایره و رقص و آوازخوانی و بازی های کودکان و نوجوانان ادامه می یابد خانواده هایی که با یکدیگر کدورت و ناراحتی داشتند  با پادرمیانی بزرگان آشتی کرده و با هم مهربان می شدند. شاید هدف ازانجام چنین آیینی طلب بخشش افزون تر، خیر و برکت، گردهمای و دیدن آشنایان ، رفع کدورت ها، گردش و شادی بوده است.
این روز همزمان است با روز آغاز جشن”میان بهار” یا ” میدیوزوم” نخستین گاهنبار و از این روز به مدت پنج روز جشن گرفته می شده زیرا این روز را  روز آفرینش آسمان می دانستند.